Mikroinstalacje – makroefekty w przestrzeni miejskiej

Rewitalizacja miast ma najczęściej związek z działaniami w historycznych dzielnicach, które poprzez lata zaniedbań uległy degradacji. A czy wiemy jak modernizować przestrzeń wielkopłytowych osiedli powstałych w XX w.? Wileńskie mikroinstalacje Magdaleny Szwajcowskiej i Michała Majewskiego, architektów z wrocławskiego NO Studio, mogą stanowić źródło inspiracji i być przykładem dobrych praktyk. Projekt został zainicjowany przez Instytut Adama Mickiewicza, działający pod marką Culture.pl oraz Urząd Miasta Wilno, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Wilnie.

W Justyniszkach, peryferyjnej dzielnicy miasta, część obiektów małej architektury straciła swoją pierwotną funkcję lub jest rzadko wykorzystywana. Dzięki polskim architektom przestrzeń publiczna tej powstałej w latach 80-tych części Wilna zyskała nowe oblicze.

Rozwiązania zaproponowane przez Magdalenę Szwajcowską i Michała Majewskiego były wynikiem obserwacji i analizy potrzeb opisywanej przestrzeni oraz rozmów z lokalną społecznością. Takie podejście towarzyszy wszystkim projektom NO Studio, co stanowi gwarancję dopasowania nowych obiektów do zastanego kontekstu. Założenie poszukiwania odpowiedzi na postulowane przez mieszkańców Justyniszek potrzeby, przy wykorzystaniu zastanej infrastruktury, było punktem wyjścia w wyborze dwóch obiektów znajdujących się w głównym ciągu komunikacyjnym dzielnicy. Betonowy amfiteatr oraz nieczynna fontanna zostały objęte pracami koncepcyjnymi i w rezultacie przeszły znaczącą metamorfozę.

Architekci, poprzez wprowadzenie drewnianych elementów o stalowej konstrukcji, przekształcili fontannę w miejsce służące wypoczynkowi, a amfiteatr, dzięki umiejscowieniu wielofunkcyjnych siedzisk na jego stopniach, zyskał nowe oblicze. Cechą charakterystyczną zmodernizowanych obiektów jest prosta i atrakcyjna forma, która oferuje użytkownikom wachlarz możliwości w zakresie sposobów korzystania z nich, sprzyja lokalnej integracji i współgra z otoczeniem.

„Naszym projektem chcemy pokazać, że przestrzeń wokół nas można zmieniać małymi krokami i drobnymi interwencjami, co istotne – niskokosztowymi, a osiągnięta poprawa działania danej przestrzeni w stosunku do nakładów może zaskoczyć swoją skalą” – opowiadają twórcy.

Dzięki współpracy z architektami NO Studio, Instytut Adama Mickiewicza poszerzył portfolio swoich działań o projekty architektoniczne o praktycznym charakterze, mające miejsce w żywej tkance miejskiej i służące lokalnej społeczności. Dodatkowo Urząd Miasta Wilno wyraził zainteresowanie współpracą z Instytutem Adama Mickiewicza przy realizacji kolejnych projektów rewitalizacyjnych.

Ponadto projekt miał również wymiar symboliczny, ponieważ był prezentem Polski dla Litwy w związku ze zbliżającą się setną rocznicą odzyskania niepodległości przez oba kraje, przypadającą na 2018 rok. Projekt mikroinstalacji polskich architektów w przestrzeni Wilna został zrealizowany w ramach koordynowanego przez Instytut Adama Mickiewicza międzynarodowego programu kulturalnego POLSKA 100, towarzyszącego stuleciu odzyskania przez Polskę niepodległości.

Projekt sfinansowano ze środków MKiDN w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021.