Co można w trakcie ciszy wyborczej i ciszy referendalnej? Doradzamy
Ciszę wyborczą ustanawia artykuł 107 kodeksu wyborczego.
W dniu głosowania (w niedzielę) oraz na 24 godziny przed dniem głosowania (w sobotę) zabronione jest prowadzenie agitacji wyborczej, w tym:
- zwoływanie zgromadzeń
- organizowanie pochodów i manifestacji
- wygłaszanie przemówień
- rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione.
Warto jednak podkreślić, że to tylko przykładowy katalog. Agitacją wyborczą jest bowiem publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego (art. 105 kodeksu wyborczego). Można agitować zatem np. wpisem w mediach społecznościowych.
Nie będzie jednak agitacją pisanie w osobistych wiadomościach albo w osobistych rozmowach, gdyż nie jest to działanie publiczne.
Cisza referendalna
Również ustawa o referendum ogólnokrajowym (art. 39) zabrania kampanii referendalnej, a w szczególności zwoływania zgromadzeń, organizowania pochodów i manifestacji, wygłaszania przemówień, rozdawania ulotek. Zgodnie z art. 84 tej ustawy, naruszenie również jest wykroczeniem.
Gdzie w ogóle nie można agitować?
Naruszenie ciszy wyborczej jest wykroczeniem (art. 498 kodeksu wyborczego), może być zatem przedmiotem postępowania sądowego (kara do 5 tys. zł) lub postępowania mandatowego (kara do 500 zł). Mandat może nałożyć policja.
Co ważne, naruszeniami ciszy wyborczej nie zajmuje się Państwowa Komisja Wyborcza ani inne komisje wyborcze, tylko organy ścigania, przede wszystkim policja.
Czytaj też: Czy „dokument wewnętrzny” przestanie utrudniać dostęp do informacji publicznej? Przełomowy wyrok NSA
Bogusław Banaszak (Komentarz do art. 107 Kodeksu wyborczego, Legalis) podkreśla, że Złamanie ciszy wyborczej nie może być podstawą protestu wyborczego Złamanie tego zakazu, to jest prowadzenie agitacji wyborczej w lokalu wyborczym lub na terenie budynku, w którym lokal się znajduje, zagrożone jest sankcją karną.
Mobilna Poradnia Prawna
Projekt “Mobilna Poradnia Prawna” realizowany przez Wrocławską Poradnię Prawną i Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej w ramach projektu „Polskie Inicjatywy Poradnicze” dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2023-2033. Operatorami Projektu są: Fundacja Przestrzeń Lokalna, Fundacja Fundusz Lokalny SMK, LGD Stowarzyszanie „Partnerstwo dla Ziemi Niżańskiej”, Stowarzyszanie LGD „TRYGON-Rozwój i Innowacja