Zbudujmy nowoczesny, przyjazny dla pieszych i rowerzystów, zielony Wrocław!

2 listopada 201527 listopada 2015 Łukasz Maślanka

Jak Wrocław będzie się zmieniał przez najbliższe lata? Na jakich założeniach urzędnicy oprą politykę rozwoju miasta w zakresie transportu, mieszkalnictwa, terenów zielonych? Określi to przygotowywane właśnie nowe Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Prezentujemy wnioski do tego ważnego dokumentu, opracowane wspólnie przez Towarzystwo Benderowskie, Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia, Akcję Miasto i stowarzyszenie miastoDrzew.

W obszernym zbiorze uwag do przygotowywanego studium Wrocławia zawarto sugestie dotyczące rozwoju miasta na wielu obszarach. Odnoszą się one m.in. do planu zagospodarowania terenów zielonych, miejskiej polityki mobilności, planów rozwoju transportu zbiorowego, w tym sieci tramwajowej oraz kolei miejskiej i aglomeracyjnej.

Autorzy uwag podkreślają, że obecnie Wrocław dotykają problemy, których rozwiązanie powinno być uwzględnione w zapisach nowego studium rozwoju przestrzennego miasta.

Te problemy to:

– postępująca suburbanizacja w granicach miasta,

– chaotyczny rozwój Wrocławia, który w naszej ocenie wynika z przeznaczenia zbyt wielu terenów pod zabudowę mieszkaniową, rozproszonych na niemal całym obszarze miasta, szczególnie na zewnątrz AOW i kolejowej obwodnicy towarowej,

– coraz mniej terenów zielonych i otwartych, i degradacja przestrzeni publicznej,

– wspieranie rozwoju indywidualnej komunikacji samochodowej, który odbywa się kosztem systemu transportu zbiorowego Wrocławia,

– rosnąca liczba samochodów na tysiąc mieszkańców Wrocławia, co powoduje m.in. rosnące korki na ulicach miasta,

– niedostateczna troska o tereny rekreacyjne i sportowe (likwidacja odkrytych basenów – ul. Ślężna, ul. Racławicka, Brochów), i przeznaczanie ich pod budownictwo komercyjne (boiska przy ul. Hallera lub przy ul. Racławickiej).

W zbiorze uwag organizacje społeczne proponują, aby nowe studium zagospodarowania przestrzennego Wrocławia oparto na idei miasta kompaktowego i miasta krótkich dróg (dojść). Byłby to więc kierunek zupełnie inny od dotychczas obowiązującego, przez który Wrocław boryka się z rosnącym problemem rozlewania się miasta. A to oznaczałoby, że Wrocław w przyszłości powinien być zagospodarowywany przede wszystkim tam, gdzie już istnieje odpowiednia infrastruktura (m.in. techniczna i społeczna). Tak ustalony kierunek rozwoju miasta pozwoli m.in. wzmocnić zwartość wielkomiejskiej zabudowy Wrocławia. Ponadto, zyskiem będą spójne, logicznie zaplanowane osiedla. Rozwój Wrocławia powinien być też ukierunkowany na obszary, które są już dobrze obsługiwane przez komunikację zbiorową.

Przestrzeń ulic we Wrocławiu powinna pełnić nie tylko rolę komunikacyjną. Bardzo ważne jest też takie kreowanie rozwoju Wrocławia, które sprawi, że ulice miasta zmienią się w miejsca spotkań wolne m.in. od nadmiernego hałasu, staną się też bardziej przyjazne dla małego handlu. Taki zabieg nie tylko wprowadzi lepszą jakość urbanistyczną do naszego miasta, ale też pozwoli wzmocnić poczucie tożsamości wrocławian.

Propozycje wskazują urzędnikom, aby planując rozwój przestrzenny Wrocławia, odchodzili od tworzenia dzielnic – miejskich sypialni lub osiedli, na których brakuje podstawowych usług. Autorzy społecznych uwag sugerują też, aby zapisy w studium dla konkretnych terenów (za wyjątkiem klinów zieleni) na pierwszym miejscu stawiały różnorodność funkcji. Wszystko po to, aby mieszkańcy obok miejsc zamieszkania mieli szybki i wygodny dostęp do handlu, usług oraz do miejsc odpoczynku. Dzięki temu nie będą musieli tak często podróżować w inne miejsca Wrocławia, co sprawi, że zmniejszy się ruch samochodowy. Będzie to też realizacja idei miasta krótkich dróg.

Ważne miejsce w uwagach organizacji społecznych zajmuje rozwój terenów zielonych we Wrocławiu. Autorzy wniosków wskazują, że powinno się je poszerzać, redukując jednocześnie plany zabudowy mieszkaniowej na obrzeżach miasta. Ich zdaniem Wrocław powinien zostawić rezerwy terenowe, pod różne funkcje, na dalszą przyszłość.

Zieleń miejska to nie tylko parki lub tereny nad rzekami, ale także ogrody działkowe. W społecznych uwagach do nowego studium przestrzennego rozwoju miasta wskazano, że “ogrody działkowe nie mogą być zamkniętymi miastami w mieście”. Zaproponowano wprowadzenie kategorii tzw. parku działkowego, tj. terenu, który zawiera maksymalnie 70 proc. ogrodów działkowych, którym towarzyszą także place zabaw, zieleńce i tereny otwarte, ewentualnie 10 proc. niskiej zabudowy np. usługowej i jest otwarty dla mieszkańców. Część z istniejących obecnie ogrodów działkowych powinna zostać zmieniona w tereny parkowe, a część, np. na Śródmieściu, można zastąpić nowymi budynkami, by uzupełnić braki w zabudowie.

Organizacje społeczne przedstawiły również rozwiązania, które na poziomie planistycznym pomogą realizować Wrocławską Politykę Mobilności. Trafnie wskazuje ona bowiem kierunki rozwoju transportowego Wrocławia.

Planowanie nowych struktur miejskich i kształtowanie tych już istniejących musi odbywać się w sposób zapewniający dobrą dostępność transportu zbiorowego oraz przyjazny pieszym, rowerzystom i osobom o ograniczonej sprawności. Plany te powinny też pozwalać na łatwe organizowanie spójnego systemu transportowego, łączącego komunikację we Wrocławiu z aglomeracyjną, regionalną, krajową oraz międzynarodową.

Dlatego ważne miejsce w przedstawionej przez organizacje społeczne wizji rozwoju przestrzennego Wrocławia zajmuje transport szynowy – tramwajowy i kolejowy. Pozwoli on szybko i efektywnie przewozić pasażerów, będąc jednocześnie przyjaznym dla środowiska naturalnego (transport szynowy jest niskoemisyjny i generuje niski poziom hałasu przy odpowiednich rozwiązaniach). Warto też dodać, że tramwaj w mieście wpływa pozytywnie na przestrzeń, humanizuje ją i upiększa, a mieszkańcy darzą transport szynowy większym zaufaniem, uważają go bowiem za trwały. Pokazują to przykłady miast we Francji (np. Brestu i Strasbourga), w których stworzono od zera komunikację tramwajową, a dzięki niej w przestrzeni miejskiej pojawiła się zupełnie nowa jakość.

Ważnym elementem rozwoju przestrzennego Wrocławia pod kątem transportu zbiorowego jest też budowa parkingów typu Park and Ride oraz Bike and Ride. Obecnie we Wrocławiu bardzo brakuje tego typu rozwiązań, co obniża atrakcyjność komunikacji zbiorowej, szczególnie dla osób zmotoryzowanych.

Wnioskodawcy proponują wytyczenie nowych tras tramwajowych, a w niektórych miejscach przywrócenie planów ze studium z 1996 r., w tym m.in.:

– okręgu tramwajowego wzdłuż obwodnicy śródmiejskiej, w celu zapewnienia terenom objętym obwodnicą jakości komunikacji zbiorowej nie gorszej niż samochodowej,
– domkniecie tramwajowe Wielkiej Wyspy,
– połączenie tramwajowe Wielkiej Wyspy z północą miasta, w tym z Psim Polem,
– połączenie tramwajowe przez ul. Na Grobli i ul. Norwida, by umożliwić częstszą komunikację z kampusami z ominięciem gęsto obciążonego pl. Grunwaldzkiego, zastępując jednocześnie mniej efektywną komunikacyjnie kolej linową,
– wydłużenie tramwajowego połączenia z Grabiszynku na Oporów i połączenie go z planowanym tramwajem przez Krzyki,
– wydłużenie połączeń tramwajowych przez Krzyki i Oporów na Klecinę,
– wydłużenie połączeń tramwajowych przez Gaj do obszaru Ołtaszyn-Wojszyce,
– nadanie połączeniu tramwajowemu na Nowy Dwór wymiaru podstawowego, a nie wariantowego.

Dodatkowo, istotną propozycją tramwajową (zaznaczoną na żółto na rysunku) jest objęcie komunikacją tramwajową zabudowy deweloperskiej oraz terenów przeznaczonych pod kolejną zabudowę na południu miasta. W ten sposób studium odpowiedziałoby na wyzwania przyszłości i uspójniłoby plany zabudowy z planami komunikacyjnymi. Propozycja obejmuje linię tramwajową, która połączyłaby Oporów z Księżem Wielkim, przez Klecinę, Partynice, Ołtaszyn-Wojszyce, Jagodno oraz Brochów.

Społeczne uwagi do nowego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławia