Obywatele, piszcie petycje! Lepsza gmina, lepsze państwo dzięki dobrym pomysłom
Projekt „Prawo do petycji – prawo do transportu publicznego!” Grant realizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI
Dostępne na warunkach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 (CC-BY-NC 4.o)
Petycja jest jednym z polskich odpowiedników prawa petycji do Parlamentu Europejskiego, które gwarantuje Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Czytaj też: Klimatyczny strażnik lepszych przepisów. Mniej biurokracji dla organizacji ekologicznych
Czego może dotyczyć petycja?
Petycja może być złożona w interesie, prywatnym osoby składającej albo innej osoby – ale tylko za zgodą tej osoby.
Przedmiotem petycji może być „żądanie, w szczególności, zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji”.
Petycja nie może dotyczyć uzyskania informacji o określonej sprawie – tutaj właściwy jest dostęp do informacji publicznej.
Dla przykładu petycje do Urzędu Miejskiego Wrocławia w 2023 r. dotyczyły następujących spraw związanych z transportem:
- planów przyjęcia uchwały ustanowienia Strefy Czystego Transportu
- natychmiastowego usunięcia znaku zakazu wjazdu w ulicę Ratajów z ulicy Parafialnej
- przeprowadzenia inwentaryzacji i remontu chodników na Gajowicach
- dofinansowania wycieczki „Pociągiem retro po Dolnym Śląsku”
- zmiany cen i rodzajów biletów MPK
- zmiany organizacji transportu publicznego na osiedlu Muchobór Wielki
- instalacji prowadnic dla rowerów na schodach Mostu Milenijnego
- wyznaczenia przejścia dla pieszych na odcinku linii kolejowych, pomiędzy terenem Rodzinnych Ogródków Działkowych PLON a osiedlem Gajowice
- pozostawienia linii autobusowej nr 103 na trasie przejazdu pomiędzy pętlami Pracze Odrzańskie a pl. Jana Pawła II
- wykonania i montażu zadaszonej wiaty rowerowej w obrębie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 21 przy ul. Kłodzkiej 40 we Wrocławiu
- przywrócenia dotychczasowej częstotliwości kursowania linii autobusowej nr 144
- podjęcia działań na rzecz przywrócenia jednego biletu na kolej i Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne we Wrocławiu
Petycje do Ministerstwa Infrastruktury w 2024 r. dotyczyły zaś m.in.
- sprzeciwu mieszkańców Kalisza i okolic wobec budowy by-passa dla linii Kolei Dużych Prędkości przebiegającej przez Kalisz oraz realizacji inwestycji zgodnie z wariantem 9 wraz z uwzględnieniem połączeń KDP Kalisz-Warszawa i Kalisz-CPK
- udoskonalenia pojazdów alarmowych lub zakupu pojazdów drogowo-szynowych stacjonujących przy zakładach linii kolejowych.
- realizacji zadania pn. „Budowa połączenia kolejowego Kraków – Myślenice” w ramach Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej + do 2029 roku
- podzielenia zadania „Prace na linii kolejowej nr 281 na odcinku Gniezno – Chojnice”
- uruchomienia połączenia kolejowego Przewóz (Żarski) – Leszno (woj. wielkopolskie)
- połączenia międzynarodowego z Polski (przez Krotoszyn) do Holandii
- w sprawie ujednolicenia ulg, jednolitej bazy przystanków i reformy autobusowej na wzór austriacko-słowacki
- rozszerzenia znaczenia znaku B-39 w celu uniemożliwienia parkowania w strefie płatnego parkowania poza miejscami wyznaczonymi
- wprowadzenia funduszu ekologicznego bezpłatnego transportu zbiorowego w gminach i gminach miejskich
Czytaj też: Czy dokumenty i strategie Unii Europejskiej dają nam prawo do transportu publicznego? [ANALIZA]
Jak złożyć petycję i do kogo?
Petycję składa się w formie pisemnej (osobiście lub pocztą) albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej (mailem albo e-PUAP-em).
Petycja musi zawierać imię i nazwisko lub nazwę organizacji oraz adres zamieszkania (a elektroniczna – adres mailowy). W przypadku pisania petycji w interesie innej osoby trzeba podać jej dane, w tym adres. Możemy zażądać, by nasze nazwisko było opublikowane, inaczej będzie zakryte.
Petycje można składać do organów władzy rządowej (w tym ministrów, premiera, komendanta policji, inspektora inspekcji państwowej) samorządowej (wójta, burmistrza, prezydenta, starosty, marszałka województwa, rady gminy, miasta lub powiatu, sejmiku województwa), Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu, Senatu, Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższej Izby Kontroli, itd.
Można również składać petycje do organizacji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej (np. na podstawie umowy z samorządem).
Czytaj też: Koła gospodyń wiejskich. Potrzebne organizacje, problematyczna forma prawna
Co dzieje się z petycją?
Jeśli adresat uznaje, że jest niewłaściwy, w ciągu 30 dni przesyła petycję do innego podmiotu.
Na stronie internetowej (najczęściej Biuletyn Informacji Publicznej) publikowany jest skan petycji. W przypadku petycji wielokrotnych, składanych w tej samej sprawie przez wiele osób, ogłasza się czas zbierania dalszych petycji w tej sprawie, nie dłuższy niż dwa miesiące.
Potem organ rozpatruje petycję. Petycja złożona do Sejmu lub Senatu jest rozpatrywana przez odpowiednie komisje. Rady gmin, powiatów i sejmiki województw muszą rozpatrzyć na posiedzeniu plenarnym.
W ciągu trzech miesięcy autor petycji powinien otrzymać odpowiedź. W przypadku petycji wielokrotnych, nie wysyła się im zawiadomień, tylko umieszcza jedno zawiadomienie na stronie.
Czytaj też: Sołectwa, osiedla i dzielnice czyli jednostki pomocnicze gminy
Petycja rozpatrzona – co potem?
Ustawa z niewiadomych przyczyn stanowi, że sposób załatwienia petycji nie może być przedmiotem skargi. Jednakże możemy składać skargę nie tyle na rozpatrzenie petycji, co na sam jej przedmiot.
Jeśli uważamy, że petycja została źle rozpatrzona, można składać petycje do innych podmiotów. Jeśli jednak złożymy petycję do tego samego podmiotu to musi zawierać nowe fakty lub dowody, inaczej nie zostanie rozpatrzona.
Czytaj też: Kiedy trzeba przeprowadzać konsultacje społeczne i jak powinny wyglądać?
