Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym po nowemu. Kiedy wnioski, kiedy uwagi?
Fot. tytułowe: Osiedle Olimpia Port na Swojczycach / Hipermiasto / CC-BY-NC-SA 4.0.
W ramach działu prawnego czasopisma Hipermiasto, prowadzonego przez Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej w ramach Mikrograntu (Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny) odpowiadamy na pojawiające się pytania dotyczące partycypacji społecznej w planowaniu. Sytuacja prawna bowiem zmieniła się diametralnie.
Czym się różni wniosek od uwagi?
Wniosek dotyczy terenu, na którym dopiero będzie sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Uwaga dotyczy również już wyłożonego projektu planu i musi się do niego odnosić.
Czytaj też: Co wlicza się do czasu pracy? Przebranie, dyżury, podróże…
Kiedy nie zbiera się wniosków?
W ramach postępowania uproszczonego nie zbiera się wniosków.
Dotyczy to m.in. lokalizacji instalacji odnawialnych źródeł energii innych niż elektrownie wiatrowe oraz uchylenia zakazu lokalizacji zamontowanych na budynku instalacji fotowoltaicznej.
Dotyczy to też zmiany ustaleń dotyczących kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu o wartość nie większą niż 10% wartości obowiązujących parametrów, zmiany ustaleń dotyczących sposobu i terminu tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów, zmiany ustaleń dotyczących kolorystyki obiektów budowlanych lub pokrycia dachów czy zmiany przebiegu linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania lub linii zabudowy o nie więcej niż 1 m.
Dotyczy to planów, które wyłącznie uwzględniają przepisy odrębne, m.in. wprowadzenie ustaleń wynikających z uwarunkowań hydrologicznych, geologicznych, geomorfologicznych lub przyrodniczych dotyczących występowania powodzi, zmian związku z wpisem obiektu lub obszaru do rejestru zabytków a także innych ustawowych ograniczeń.
Wniosków nie zbiera się także w ramach tzw. zintegrowanego planu inwestycyjnego, który jest nową formą, zakładającą zawarcie umowy między gminą a inwestorem.
Czytaj też: Organy w fundacji. Jak poradzić sobie z prawnymi zawiłościami?
W jaki sposób można złożyć wniosek?
Wójt określa sposoby i miejsce składania wniosków do projektu planu miejscowego oraz termin ich składania, nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia. Ogłoszenie zamieszcza się w prasie (w tym internetowej), w Biuletynie Informacji Publicznej, przez wywieszenie w urzędzie oraz “sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie”.
W praktyce można je złożyć:
1) na piśmie w postaci papierowej (osobiście lub pocztą)
2) na formularzu w postaci papierowej
3) przez pocztę elektroniczną
4) przez system e-PUAP
Co należy podać we wniosku?
Trzeba podać swoje imię i nazwisko albo nazwę oraz adres zamieszkania albo siedziby oraz adres poczty elektronicznej, o ile taki posiada
Należy wskazać, czy jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości objętej wnioskiem lub uwagą (nie dotyczy to innych nieruchomości, nawet na terenie planu). Można podać dodatkowe dane do kontaktu takie jak adres do korespondencji lub numer telefonu.
Czytaj też: Informacja publiczna. Co zrobić, gdy nie otrzymujemy odpowiedzi na wniosek?
Co wójt musi zrobić po otrzymaniu wniosków?
Najpierw dokonuje się uzgodnień i opiniowania w organach administracji. Potem przedstawia projekt planu miejscowego wraz z uzasadnieniem w Biuletynie Informacji Publicznej.
Inaczej niż do 2023 r., wnioski rozpatruje się razem z uwagami.
Przed rozpoczęciem konsultacji społecznych urząd ma obowiązek sporządzić wykaz wniosków do projektu planu wraz z propozycją ich rozpatrzenia i uzasadnieniem.
Jak wyglądają konsultacje społeczne?
Muszą być zorganizowane co najmniej trzy formy. Po pierwsze, zbieranie uwag (o czym dalej).
Po drugie, spotkania otwarte, panele eksperckie lub warsztaty, poprzedzone prezentacją projektu aktu planowania przestrzennego. Spotkania prowadzi się, umożliwiając każdemu wypowiadanie się, zadawanie pytań i zgłaszanie uwag. Mogą być zorganizowane przez internet. Musi w nich uczestniczyć urzędnik lub projektant planu.
– Stanowią katalog zasad, które pozwalają na pełną i swobodną wymianę informacji między zainteresowanymi stronami. Przyczyni się to do szerszego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji o przestrzeni – przekonywał rząd w projekcie nowelizacji ustawy.
Po trzecie, spotkania plenerowe lub spacery studyjne, zorganizowane na obszarze objętym aktem planowania przestrzennego, wywiady, prowadzenie punktu konsultacyjnego lub dyżury projektanta. Zamiast tego można stworzyć ankiety lub geoankiety – przez okres 28 dni
Spotkań nie można organizować w pierwszym i ostatnim tygodniu konsultacji. Urząd ma wybór, jak zorganizować konsultacje, choć można w tym zakresie kierować wnioski, o których mowa w art. 241 Kodeksu postępowania administracyjnego.
Konsultacje zastąpiły dawną dyskusję publiczną nad projektem planu.
– Wspomnieć należy, że konieczność przeprowadzenia konsultacji nie jest nowym elementem procedury, w obecnym stanie prawnym istnieje wyłożenie projektu dokumentu do publicznego wglądu oraz organizacja dyskusji publicznej nad rozwiązaniami w nim przyjętymi. W nowych przepisach rozszerzono katalog możliwych form przeprowadzania konsultacji oraz określono szczegółowe zasady ich organizacji. Wszystkie te zmiany mają na celu podkreślenie, że prawidłowo przeprowadzone konsultacje społeczne są kluczowe dla procesu sporządzania aktów planowania przestrzennego, a nie przeszkodą opóźniającą wdrożenie aktu – podkreślił rząd w projekcie nowelizacji ustawy.
W przypadku postępowania uproszczonego można ograniczyć tylko do zbierania uwag.
Czytaj też: Organy w stowarzyszeniu. Odpowiadamy na pytania prawne dotyczące NG
Do kiedy złożyć uwagę w konsultacjach społecznych?
Na złożenie uwagi jest co najmniej 28 dni. Nie przewidziano jednak żadnych wymogów, powinny być zatem określone w ogłoszeniu.
W przypadku postępowania uproszczonego okres musi wynosić 14 dni.
Jak złożyć uwagę w konsultacjach społecznych?
W praktyce można je złożyć:
1) na piśmie w postaci papierowej (osobiście lub pocztą)
2) na formularzu w postaci papierowej
3) przez pocztę elektroniczną
4) przez system e-PUAP
Co należy podać w uwadze?
Trzeba podać swoje imię i nazwisko albo nazwę oraz adres zamieszkania albo siedziby oraz adres poczty elektronicznej, o ile taki posiada
Należy wskazać, czy uwagodawca jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości objętej wnioskiem lub uwagą (nie dotyczy to innych nieruchomości, nawet na terenie planu). Można podać dodatkowe dane do kontaktu takie jak adres do korespondencji lub numer telefonu.
Co dzieje się po konsultacjach społecznych?
Powstaje raport podsumowujący przebieg konsultacji społecznych, zawierający w szczególności wykaz zgłoszonych uwag wraz z propozycją ich rozpatrzenia i uzasadnieniem oraz protokoły z czynności przeprowadzonych w ramach konsultacji. Raport trafia na sesję rady gminy.
Jeśli uwagi lub wnioski, trzeba powtórzyć projektowanie i uzgadnianie planu.
Czy można zaskarżyć rozpatrzenie uwag do sądu administracyjnego?
Nie, zgodnie z przepisami propozycja rozpatrzenia wniosków do projektu aktu planowania przestrzennego i uwag zgłoszonych w ramach konsultacji społecznych nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Naszym zdaniem dotyczy to wyłącznie rozpatrzonych uwagi lub wniosków. Brak rozpatrzenia w ogóle podlegać będzie zaskarżeniu, jako bezczynność wobec wydania dokonania czynności z zakresu informacji publicznej.
Czytaj też: Budżet obywatelski. Jakie są przepisy i czy można zaskarżyć do sądu?
Czy rada osiedla lub dzielnicy może złożyć wniosek lub uwagę?
Tak, co jest wyjątkiem od ogólnej zasady braku możliwości składania wniosków przez radę osiedla w trybie ustawowym. Rada osiedla (lub innej jednostki pomocniczej) została uznana za interesariusza, podobnie jak organy władzy publicznej.
To samo dotyczy organów doradczych, np. rad seniorów, młodzieżowych rad gmin czy rad działalności pożytku publicznego – wyłącznie jednak szczebla gminnego.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Mikołowskiej we Wrocławiu
Czy osoba poniżej 18 roku życia może złożyć wniosek lub uwagę?
Tak, od 13 roku życia. Ustawa stanowi bowiem, że “W przypadku osób fizycznych posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych prawo do partycypacji społecznej przysługuje bez zgody przedstawiciela ustawowego.”.
Czy w postępowaniu dotyczącym decyzji o warunkach zabudowy można składać uwagi lub wnioski?
Nie, w tym postępowaniu nie przewidziano udziału społeczeństwa. W postępowaniu mogą jednak uczestniczyć organizacje pozarządowe zgodnie zart. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego.
Czytaj też: Badanie barier prawnych dla organizacji pozarządowych
Informacja Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy Norweskich i Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
