Dzierżoniów widzi potrzebę adaptacji do zmian klimatu, ale nie odpowiada, czy przygotuje plan
Towarzystwo Benderowskie w ramach projektu „Klimat na Dolny Śląsk” finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny zajmuje się m.in. adaptacja do zmian klimatu.
Dlatego zgodnie z art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 241 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego zwróciło się wnioskiem o przygotowanie i uchwalenie planu adaptacji do zmian klimatu w mieście Dzierżoniowie zorganizowanie konsultacji społecznych w sprawie priorytetowych działań.
Czytaj też: Gmina Kamienna Góra podaje szczegóły dotyczące wieży widokowej w Rudawach Janowickich
Odpowiedź Dzierżoniowa
Odpowiedź na wniosek podpisała zastępczyni burmistrza Dorota Pieszczuch.
W odpowiedzi na wniosek, przesłany drogą elektroniczną dnia 17 lutego 2023 r. w sprawie przygotowania planu adaptacji do zmian klimatu w Dzierżoniowie, dziękuję za zainteresowanie tym istotnym tematem.
Jednocześnie informuję, że obowiązek opracowania i uchwalenia planu adaptacji do zmian klimatu nie ma charakteru normatywnego. Niemniej jednak, podobnie jak Pan widzę potrzebę podejmowania działań, obejmujących minimalizowanie skutków zmian klimatu na naszym obszarze.
Zgodnie z Ponadlokalną Strategią Rozwoju Aglomeracji Dzierżoniowskiej 2030, przyjętą do realizacji w 2021 roku, jednym z priorytetów jest opracowanie i wprowadzanie planu adaptacji do zmian klimatu w Powiecie Dzierżoniowskim.
Czytaj też: Raport Hipermiasta: Planowanie transportu na Dolnym Śląsku musi uwzględnić i kolej i autobusy
Nasza ocena
Z pewnością nie jest to właściwa odpowiedź na wniosek Towarzystwa Benderowskiego. Odpowiedź powinna jasno określać, czy postulaty zostaną zrealizowane, czy nie. Burmistrz nie odpowiada za powiat dzierżoniowski, dlatego odpowiedź dotycząca strategii powiatowej nie jest odpowiedzią na temat.
Dlaczego adaptacja do zmian klimatu?
Zmiany klimatu są faktem, co potwierdzają liczne raporty Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Polskie samorządy nie tylko powinny przyczyniać się do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych, m.in. przez działania z zakresu gospodarki niskoemisyjnej, w tym wymiany źródeł ciepła, rozbudowy odnawialnych źródeł energii oraz rozbudowy transportu publicznego i rowerowego, ale także muszą przystosować się do czekających nas zmian. Problemy, które mogą się pojawiać w miastach, to m.in. upały (zwłaszcza w tzw. miejskich wyspach ciepła), burze, powodzie czy susza.
Plany adaptacji do zmian klimatu przyjęły już takie dolnośląskie miasta jak Wrocław, Świdnica, Kłodzko, Wałbrzych, Legnica czy Lubin.
Plan powinien zawierać analizę istniejącej sytuacji, w oparciu o istniejące dane oraz konsultacje publiczne oraz zebranie danych od interesariuszy, analizę najbardziej prawdopodobnych zagrożeń i wyzwań, a także propozycje rozwiązań.
Naszym zdaniem najistotniejszym możliwym i niezbędnym działaniem jest tworzenie tzw. zielono-niebieskiej infrastruktury, tj. tworzenie nowych obszarów zieleni, sadzenie drzew, stosowanie rozwiązań zachowujących wodę w obszarach zielonych, a także zaplanowanie możliwej renaturyzacji poszczególnych obszarów. Coraz częściej mówi się o rozwiązaniach opartych o przyrodę.
Czytaj też: Przekonujemy powiat strzeliński, by zajął się transportem publicznym
Częścią planu adaptacji do zmian klimatu powinien być zatem plan zazieleniania i odbetonowywania określonych powierzchni, zwłaszcza w miejscach narażonych na suszę i tzw. efekt miejskiej wyspy ciepła. Nowoczesnym rozwiązaniami, które można stosować np. w zakresie planowania przestrzennego, są zielone ściany czy zielone dachy.
Warto również uwzględnić nowoczesne sposoby zarządzania powodziowego, oparte na naturalnej retencji. Istotny jest również aspekt informacji o zagrożeniach, edukacji oraz dialogu społecznego, uwzględniającego wyzwania klimatyczne.
W ślad za planem adaptacji warto również uwzględnić w ramach przygotowywanych projektów do sfinansowania z funduszy Unii Europejskiej. Działania powinny być spójne z innymi politykami ekologicznymi, w tym działaniami antysmogowymi czy związanymi z rozwojem transportu zrównoważonego.
Strategie i dokumenty związane z adaptacją do zmian klimatu
Będzie zgodne z „Ponadlokalną Strategię Rozwoju Aglomeracji Dzierżoniowskiej 2030”, która przewiduje, że powstanie „Zintegrowany plan adaptacji do zmian klimatu”. Strategia przewiduje, że „Działania inwestycyjne obejmą również minimalizowanie skutków zmian klimatu i adaptację obszarów, w tym zainwestowanych, do pojawiających się ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz zastosowanie rozwiązań prowadzących do wzrostu retencji wody”
Istotny jest tutaj zwłaszcza zapisany w Strategii „Priorytet 5.5. Dostosowanie do zmian klimatu i zwiększenie retencyjności obszaru – A. Opracowanie i wprowadzanie planów adaptacji do zmian klimatu, B. Rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury, C. Wspieranie retencjonowania (magazynowania) wody, w tym małej retencji”.
Czytaj też: RAPORT HIPERMIASTA: Transport publiczny na Dolnym Śląsku wymaga poprawy
Adaptacja do zmian klimatu i Unia Europejska
Problem adaptacji do zmian klimatu jest mocno uwypuklony na poziomie unijnym. Komisja Europejska w 2013 r. w dokumencie „Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu” zwróciła uwagę na to, że „„Ponadto trzy czwarte ludności Europy mieszka na obszarach miejskich, które często nie są dobrze przygotowane jeśli chodzi o środki przystosowawcze i są narażone na fale upałów, powodzie lub skutki podnoszenia się poziomu mórz.” Jak wskazuje KE, „Musimy zatem podjąć środki w zakresie przystosowania się do nieuniknionych skutków zmiany klimatu oraz ich kosztów gospodarczych, środowiskowych i społecznych. Kładąc akcent na spójne, elastyczne i zaangażowane podejście, bardziej opłaca się podjąć wcześniejsze, zaplanowane działania w zakresie przystosowania, niż zapłacić cenę nieprzystosowania.”
Również w 2021 r. Komisja Europejska w dokumencie „Budując Europę odporną na zmianę klimatu – nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu” podkreśliła, że „Wprowadzenie na większą skalę rozwiązań opartych na zasobach przyrody zwiększyłoby odporność na zmianę klimatu i pomogłoby w realizacji wielu celów Zielonego Ładu. W przeciwieństwie do szarej infrastruktury błękitna i zielona mają charakter wielofunkcyjnych rozwiązań typu „no regret” i jednocześnie przynoszą szereg środowiskowych, społecznych i gospodarczych korzyści oraz pomagają budować odporność na zmianę klimatu. Na przykład ochrona i odtwarzanie terenów podmokłych, torfowisk, ekosystemów przybrzeżnych i morskich; rozwijanie zielonych przestrzeni miejskich oraz budowa zielonych dachów i ścian; propagowanie i prowadzenie zrównoważonego gospodarowania lasami i gruntami rolnymi pomogą w przystosowaniu się do zmiany klimatu w sposób efektywny kosztowo.”.
Czytaj też: Dolny Śląsk na rowery! Raport Hipermiasta o polityce rowerowej
Krajowe strategie i adaptacja do zmian klimatu
Również krajowe strategie coraz bardziej dotykają tego problemu. Jak stwierdziła Strategia Rozwoju Kraju z 2020 r., „Kluczowym zadaniem w tym obszarze jest opracowanie i efektywne wdrożenie systemowych rozwiązań dotyczących adaptacji do zmieniających się uwarunkowań klimatycznych i hydrologicznych, w tym minimalizacja skutków klęsk żywiołowych i ekstremalnych zjawisk pogodowych. Adaptacja do zmian klimatycznych będzie obejmowała także dostosowanie zagrożonych sektorów i obszarów (rolnictwo i leśnictwo, zasoby wodne i gospodarka wodna, różnorodność biologiczna i ekosystemy, strefa wybrzeża i gospodarka morska, transport, energetyka i górnictwo, budownictwo, obszary wielkomiejskie, gospodarka przestrzenna, społeczności lokalne) do nowych warunków i zjawisk klimatycznych, w tym m.in. zapewnienie dostarczania energii i paliw, zapobieganie czasowym niedoborom wody oraz usprawnienie systemu zarządzania kryzysowego.”
Również Krajowa Polityka Miejska 2023 wskazuje, że „Nie mniej ważne są działania dotyczące ochrony środowiska, nakierowane w miejskich obszarach funkcjonalnych w pierwszej kolejności na ochronę powietrza, redukcję miejskiej wyspy ciepła i przeciwdziałanie zasklepianiu powierzchni. Działania te uzupełniane będą aktywnością miast w zakresie adaptacji do zmian klimatu.”
Czytaj też: Stwórzmy komunikację autobusową w Zagłębiu Miedziowym!
Zdjęcie tytułowe: Rynek w Dzierżoniowie / CC-BY-NC-SA 4.0.
Informacja opublikowana w ramach realizacji projektu „Klimat na Dolny Śląsk” Towarzystwa Benderowskiego w partnerstwie z Towarzystwem Upiększania Miasta Wrocławia, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
