Jak będą chronione okolice Masywu Śnieżnika w gminie Stronie Śląskie?

Jak czytamy w opisie obszaru, „Obszar o bardzo niskim stopniu zagospodarowania, co pozwoliło na zachowanie fragmentów lasów o charakterze naturalnym (szczególnie bogato reprezentowane bory górnoreglowe i kwaśne buczyny). (…) Doskonale zachowana flora leśna oraz flora muraw bliźniczkowych i wysokogórskich, z kresowymi stanowiskami gatunków karpackich. Ważny obszar łącznikowy, na którym przenikają się elementy flory sudeckiej i karpackiej, a dzięki różnorodności geologicznej (wapienie, serpentynity) i dużemu lokalnemu zróżnicowaniu wysokości jest to obszar o bardzo wysokiej różnorodności biologicznej. (…) Jest tu jedno z 7 istniejących w Polsce stanowisk zanokcicy serpentynowej. (…)

Na uwagę zasługują cenne miejsca zimowania nietoperzy, jakimi są Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie oraz sztolnie Masywu Śnieżnika. Wyrobiska położone wzdłuż drogi z parkingu pod Jaskinią Niedźwiedzią do Siennej są pozostałością po poszukiwaniach uranu. Obecnie stanowią zimowe schronienia licznych gatunków nietoperzy, w tym podkowca małego, nocka dużego, nocka orzęsionego i mopka.

Nasze pytania o Śnieżnik i odpowiedzi RDOŚ

1. Jaki jest cel i podstawa prawna stworzenia nowego planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000?
2. Jakie są kluczowe cele ochrony przyrody dla obszaru Gór Bialskich i Grupy Śnieżnika?
3. Jakie skutki dla gmin i właścicieli nieruchomości może mieć stworzenie nowego planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000?
4. Jakie analizy przyrodnicze zostały wykonane w związku z tworzonym planem zadań ochronnych? Jeśli nie zostały – czy jest taki plan? Jeśli tak – proszę o ich wymienienie wraz z z autorami.
5. Jakie ograniczenia i dla jakiego typu działalności mogą być wprowadzone na obszarze Natura 2000?
6. Jak wyglądać będzie dalsza procedura tworzenia planu zadań ochronnych?
7. Czy planowane są dalsze konsultacje społeczne tego planu? Czy będą zbierane jeszcze wnioski lub uwagi?
8. Jakie dokumenty (analizy, ekspertyzy, projekty, materiały) stworzono w związku z pracami nad stworzeniem nowego planu zadań ochronnych? Proszę o wymienienie ich tytułów

Przedstawiamy odpowiedzi RDOŚ we Wrocławiu.

Odpowiedź RDOŚ: Plan ochronny dla Gór Bialskich i Grupy Śnieżnika

W odpowiedzi na wniosek z dnia 17 października 2022 r. w sprawie udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie dotyczącym tworzonego projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 PLH020016 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1029 ze zm.) informuję, że dla przedmiotowego obszaru Natura 2000 obowiązuje dokument planistyczny – plan zadań ochronnych, ustanowiony na okres 10 lat zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 24 grudnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2014 r., poz. 5459). § 8 ww. zarządzenia wskazuje na konieczność opracowania dla przedmiotowego obszaru Natura 2000 planu ochrony, uzasadniając to niewystarczającym stanem wiedzy do odpowiedniego zaplanowania ochrony w obszarze w celu zachowania lub poprawy stanu ochrony przedmiotów ochrony.

Plan ochrony pozwoli na określenie stabilnych reguł i zasad postępowania w obszarze oraz określi „warunki brzegowe” jakie musi spełnić zagospodarowanie przestrzenne oraz prowadzona w obszarze działalność, aby nie szkodzić celom ochrony obszaru Natura 2000, a podmiotom działającym w obszarze dać większą przewidywalność i pewność, jak wymogi ochrony obszaru wpłyną na ich działalność. Tryb sporządzania projektu planu ochrony oraz zakres prac koniecznych do sporządzenia projektu planu ochrony określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 64, poz. 401 z późn. zm.). Biorąc pod uwagę powyższe zapisy w 2018 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu przystąpił do realizacji projektu nr POIS.02.04.00-00-0194/17 pn.: „Opracowanie planów ochrony dla dwóch obszarów Natura 2000 na Dolnym Śląsku” finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 – 2020. Celem projektu jest stworzenie efektywnego instrumentu zarządzania obszarem Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 poprzez opracowanie projektu planu ochrony.

Czytaj też: Czy Polkowice polepszą transport z Lubinem? 6 czy 16 połączeń dziennie?

Odpowiedź RDOŚ: Co podlega ochronie?

W obszarze Natura 2000 podlegają ochronie tylko przedmioty ochrony danego obszaru – siedliska przyrodnicze i gatunki umieszczone w SDF (Standardowy Formularz Danych) z kategorią A, B, C. SDF zawiera informacje o obszarze, m.in. określa jego wartość przyrodniczą wskazując przedmioty ochrony oraz stan ich zachowania. Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt stanowiących przedmioty ochrony obszaru Natura 2000 realizowana jest poprzez ich utrzymanie i przywracanie do właściwego stanu ochrony. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 wyznaczono w celu ochrony: 20 siedlisk przyrodniczych (leśnych, łąkowych, naskalnych, torfowiskowych i jaskiń), 12 gatunków zwierząt (w tym głównie nietoperzy), 2 gatunków roślin wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1713).

Czytaj też: Wybieram kolej. Pytamy o Kolej Plus na Dolnym Śląsku

Odpowiedź RDOŚ: Planowanie przestrzenne

Głównym instrumentem służącym ochronie środowiska, w tym środowiska przyrodniczego jest planowanie przestrzenne. W myśl przepisów prawa kształtowanie polityki przestrzennej należy do kompetencji samorządów, które realizują to zadanie poprzez opracowanie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Podstawą podejmowania wskazanych działań ma być ład przestrzenny oraz zasada zrównoważonego rozwoju.

Na analizowanym terenie obowiązują ograniczenia w użytkowaniu terenu, wynikające z położenia w granicach Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego oraz obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016. W ramach przygotowywania przez tut. Dyrekcję projektu planu ochrony wykonana będzie analiza obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a także planów zagospodarowania przestrzennego województw, w zakresie wskazań do zmian studiów lub planów, których realizacja naruszy lub stworzy ryzyko naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 916 ze zm.) stanowiącego, iż zabrania się (…) podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

• pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub
• wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub
• pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi

Zgodnie z art. 29 ust. 8 pkt 4 ustawy o ochronie przyrody plan ochrony dla obszaru Natura 2000 zawiera wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000.

Mając na uwadze powyższe RDOŚ we Wrocławiu, po dogłębnej analizie materiału zgromadzonego w trakcie procedury sporządzania planu ochrony może wskazać na konieczność zmian zapisów w części obowiązujących dokumentów planistycznych, kierując się potrzebą ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000. Należy wskazać przy tym, że jedynie ograniczenia obowiązujące na obszarach Natura 2000 wynikają z cytowanego powyżej art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – pozostała działalność nie podlega ograniczeniu.

Czytaj też: Aglomeracja wrocławska zasługuje na lepszy transport publiczny

Odpowiedź RDOŚ: Jakie analizy pozyskano?

W celu uzyskania aktualnych i całościowych danych o przedmiotach ochrony obszaru zlecono odpowiednim specjalistom wykonanie ekspertyz: ichtiologicznej, chiropterologicznej, siedliskowej i botanicznej oraz entomologicznej i malakologicznej.

• Ekspertyza ichtiologiczna w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2021 r., mgr inż. Krzysztof Tatoj);
• Ekspertyza chiropterologiczna w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2022 r., EKOLESNER – Emilia Lesner);
• Ekspertyza gatunków bezkręgowców w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2022 r., Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska);
• Ekspertyza siedlisk przyrodniczych górskich i naskalnych 6150, 6170, 6110, 8110, 8210, 8220, 8160, 4060 i gatunku rośliny 4066 w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2022 r., Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska);
• Ekspertyza siedlisk przyrodniczych nieleśnych 3260, 6210, 6230, 6430, 6510, 6520, 7110, 7230, 7140 w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2022 r., Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska);
• Ekspertyza siedlisk przyrodniczych leśnych 9110, 9130, 9180, 91D0, 91E0, 9410 i gatunku rośliny 1386 w obszarze Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 (2022 r., Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska).

Odpowiedź RDOŚ: Dalsza procedura

Zgodnie z art. 29 ustawy o ochronie przyrody projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 sporządza Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, a ustanawia Minister właściwy dospraw środowiska, w drodze rozporządzenia, na okres 20 lat, kierując się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000. Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części wymaga zaopiniowania przez dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, jeżeli obszar Natura 2000 obejmuje obszar zarządzany przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Ustanowienie planu ochrony poprzedza się przeprowadzeniem postępowania z udziałem społeczeństwa na zasadach określonych w dziale III rozdziale 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostepnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1029 ze . zm.). Wobec powyższego przygotowany projekt planu ochrony zostanie przekazany do Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Czytaj też: Wybieram kolej. Program Kolej Plus na Dolnym Śląsku: mamy odpowiedzi na pytania!

Odpowiedź RDOŚ: Współpraca z mieszkańcami

Proces planistyczny mający na celu opracowanie projektu planu ochrony dla obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika PLH020016 zakłada szereg spotkań w ramach Zespołu Lokalnej Współpracy (ZLW), co sukcesywnie pomimo ograniczeń związanych z ogłoszonym w ubiegłych latach stanem epidemii na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej jest realizowane – zorganizowano już 5 z 8 zaplanowanych spotkań Zespołu Lokalnej Współpracy, rozesłano plakaty informujące o projekcie w celu umożliwienia udziału w pracach ZLW jak największej grupie interesariuszy. Podkreślić należy, że intencją RDOŚ we Wrocławiu jest, aby w zaplanowanych spotkaniach ZLW uczestniczyło jak najszersze grono osób zainteresowanych trwającym procesem planistycznym, co pomoże w dotarciu do istotnych informacji, zebraniu informacji o bieżących problemach, które mogą mieć wpływ na pracę nad projektem planu ochrony, a następnie umożliwi przeprowadzenie wspólnych konsultacji niezbędnych do efektywnego tworzenia i wprowadzenia w życie zapisów planu ochrony.

Udział w pracach ZLW jest dobrowolny i otwarty dla wszystkich zainteresowanych, a zgłoszenia można dokonać w dowolnym momencie trwania projektu – wypełniając zgodę na przetwarzanie danych osobowych (którą można pobrać ze strony dedykowanej opracowaniu przedmiotowego planu ochrony:  i przesyłając podpisany dokument na adres korespondencyjny Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu).

Czytaj też: Wybieram kolej. Polregio kupuje nowe pociągi, ale nie chce odpowiadać na pytania

---

Fot. tytułowe – Zawada i Śnieżnik – widok z Suszycy / Grzegorz Wysocki / CC-BY-SA 3.0.

---

Informacja opublikowana w ramach realizacji projektu „Klimat na Dolny Śląsk” Towarzystwa Benderowskiego w partnerstwie z Towarzystwem Upiększania Miasta Wrocławia, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.