WBO 2018: Szlakiem herbów Wrocławia – renowacja herbów #413

W ramach projektów zabytkowych TUMW zgłosił projekt nr 413 – renowację 5 herbów miasta na elewacjach wrocławskich zabytków. Zagłosować można jeszcze tylko dzisiaj!

Kategoria zabytkowa to novum w tegorocznej edycji Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego. Można było w niej zgłosić małe projekty (do 100 tys. złotych) dotyczące odnowienia czy naprawy niedużych zabytkowych elementów. Celem projektu nr 413 jest renowacja herbów Wrocławia, które przed wojną były umieszczane zwyczajowo na budynkach użyteczności publicznej – szkołach, bibliotekach czy urzędach, jak również na elektrowniach, zajezdniach czy trafostacjach. Herby te nie były prostym skopiowaniem oficjalnego wzorca herbu na fasadzie budynku, ale jego interpretacją artystyczną – dostosowaną do ówcześnie panującego stylu, charakteru budynku oraz materiałów z których jest on wykonany. Z tego powodu każdy herb jest wyjątkowy.

Projekt obejmuje odrestaurowanie następujących herbów:
1) ul. Swobodna 71-73 / Centrum Kształcenia Ustawicznego / Budynek gospodarczy (dawny Dom Rektora)
2) ul. Słowiańska 16-30 / Zajezdnia tramwajowa nr 2 Ołbin
3) ul. Nowowiejska 80a / Przedszkole nr 109
4) ul. Drobnera 8 (herb na książce trzymanej przez postać umieszczoną na elewacji kamienicy; budynek ten w niektórych książkach adresowych opisany jest również jako Dubois 2)
5) ul. Młodych Techników 58-62 / Zespół Szkół nr 18.

Wyjątkowo ciekawy herb znajduje się na dawnym Domu Rektora, obecnie budynek gospodarczy kompleksu szkolnego, wzniesionego w latach 1885-1887 (autorzy: Richard Plüddemann i Robert Mende). W górnym lewym polu tarczy herbowej (czyli tym, co widać u góry po prawej, bo tarcze herbowe opisuje się tak, jak gdyby tę tarczę trzymało się samemu) zamiast śląskiego orła widnieje tam orzeł polski, czy też peerelowski (wypisz-wymaluj z dwudziestogroszówki sprzed denominacji). Prawdopodobnie tuż po wojnie w ramach zacierania śladów „niemczyzny”, zgodnie z zasadą, że „wszystkie kamienie muszą mówić po polsku”, jakiś nadgorliwy mieszkaniec za niemieckiego uznał orła śląskiego – i przerobił go na polskiego. W ramach projektu WBO #413 odnowienie tego herbu nie pozbawi go tej przeróbki – powinien pozostać jako znak swoich czasów, z odpowiednim wyjaśnieniem.

Unikatowy herb znajduje się na kamienicy przy ul. Drobnera 8 na wrocławskim Nadodrzu. Na pierwszy rzut oka ta rzeźba nie ma wiele wspólnego z herbem – trzeba się przypatrzyć okładce książki. Widać tam herb miasta z okresu III Rzeszy, wprowadzony w 1938 roku i zniesiony po wyzwoleniu Wrocławia w 1945 roku. Herb był dwupolowy – w górnej części widniał orzeł śląski na złotym tle, a w dolnej Krzyż Żelazny na tle czerwonym. Ta okładka książki to jedyny znany przykład tej wersji herbu miasta zachowanej w przestrzeni publicznej – bardzo ciekawy świadek historii.

W ramach projektu nr 413 odrestaurowania może doczekać się także herb na szkole przy ul. Młodych Techników 58-62. Budynek zaprojektowali czołowi wrocławscy architekci przełomu XIX i XX wieku – Richard Plüddemann i Karl Klimm. Są to autorzy m.in. Biblioteki Uniwersyteckiej przy ul. Szajnochy i Wieży Ciśnień przy ul. Wiśniowej.

Wśród wybranych herbów jest jeden modernistyczny, odbiegający zarówno formą, jak i materiałem od pozostałych – na budynku zajezdni tramwajowej nr 2 przy ul. Słowiańskiej.

Podsumowanie projektu #413: