Powołać dzielnice we Wrocławiu. Dla lepszego zarządzania, transportu, zielonego ładu [ANALIZA HIPERMIASTA]
Projekt „Na straży Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie” współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges – Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.
Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
Projekt realizuje Towarzystwo Benderowskie w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Akcja Miasto i Wrocławskim Forum Miejskim. Analizę wykonało Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej. Treść dostępna na licencji CC-BY-NC-SA 4.0.
Wstęp. Dzielnice dla Zielonego Ładu Wrocławia
Efektywne wdrażanie polityk publicznych wymaga sprawnych struktur władzy publicznej, które będą realizować w praktyce prawo do dobrej administracji, obecne m.in. w art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Wrocław jest oficjalnie miastem 700-tysięcznym, w praktyce nawet miastem milionowym. Nie jest możliwe efektywne wdrażanie polityk klimatycznych z poziomu centralnego. Mieszkańcy zauważają, że centralne sterowanie miastem z poziomu jedynie magistrackiego nie działa. Potrzebne jest zatem przemyślenie efektywności struktur.
Wrocław chce być miastem neutralnym w ramach misji stu miast neutralnych dla klimatu. Tym sposobem samemu wizję Europejskiego Zielonego Ładu w transporcie i nie tylko. To jednak wymaga nie tylko zapowiedzi, ale i konkretnych posunięć.
Mamy jednak, że osiedla są zbyt małym aparatem, by realizować te dalekosiężne zamierzenia w zgodzie z wolą mieszkańców Wrocławia. Samorząd jednostek pomocniczych musi mieć formę administracyjną i musi dysponować aparatem administracyjnym oraz budżetem. Dzielnice są szansą na lepsze zarządzanie sprawami wrocławian.
Wrocław został wybrany jako przykład, gdyż podobne dzielnice powinny być rozważane w innych polskich dużych miastach, na czele z Krakowem, Łodzią i Poznaniem.
Czytaj też: Łatwiejsze inwestycje rowerowe dla Zielonego Ładu. Rząd zapowiada zmiany, o które wnioskowali aktywiści
Dzielnice Wrocławia (1952-1990)
Znane wszystkim stare dzielnice (Fabryczna, Krzyki, Psie Pole, Stare Miasto, Śródmieście) zostały utworzone w 1952 r. i w zasadzie w niezmienionym kształcie przetrwały do 1990 r. Istotnymi zmianami było poszerzenie granic w 1970 r. oraz 1973 r. Zmieniły się również granice dzielnic Fabryczna i Krzyki w okolicach ul. Zaporoskiej.
Wroclaw_city_districts.png Dzielnice Wrocławia / Shaqspeare / CC-BY-SA 3.0.
Do 1973 r. na czele dzielnicy stała Dzielnicowa Rada Narodowa, która wybierała prezydium jako organ wykonawczy. W tym roku zmieniono i organem zarządzającym stał się naczelnik dzielnicy, nominowany odgórnie. Realną władzę sprawował jednak komitet dzielnicowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Kształt dzielnic związany był przede wszystkim z ludnością, która skupiała się w niewyburzonych dzielnicach kamienicznych. Stąd np. Przedmieście Oławskie należało do dzielnicy Krzyki, Gajowice do dzielnicy Fabryczna a Kleczków do dzielnicy Psie Pole. Przez lata wyraźnie dominowała dzielnica Śródmieście.
Podział na dzielnicę nie był realnym samorządem terytorialnym, podobnie zresztą jak PRL-owskie gminy. Była szansa przekształcić dzielnice w naprawdę samorządowe jednostki, jednakże z tej szansy nie skorzystano.
Ustawa o samorządzie terytorialnym w pierwotnym brzmieniu stanowiła, że “W miastach, w których istniały w dniu 1 stycznia 1990 r. wyodrębnione administracyjnie dzielnice, mogą one uzyskać status gminy. Decyzję w tej kwestii podejmuje Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii zainteresowanych środowisk. Dzielnice stanowiące gminy tworzą obligatoryjny związek gmin.”. Ten przepis został jednak uchylony i został wykonany jedynie w Warszawie.
Dzielnice zostały przekształcone w delegatury urzędu miejskiego, a w 1991 r. pozostały z nich zarządy gospodarki komunalnej, zlikwidowane w 1999 r. Nie były jednak wyposażone w żadne organy przedstawicielskie. Aktualnie pozostałością po podziale dzielnicowym są zakresy działania urzędów skarbowych oraz jednostek sądownictwa i prokuratury.
GUS traktuje również dawne dzielnice jako delegatury, czyli miejscowości statystyczne, co zwiększa poziom dokładności wielu prezentowanych danych.
Czytaj też: Kolej będzie podstawą polityki europejskiej. Jakie plany ma Unia względem transportu publicznego?
Osiedla Wrocławia
W 1991 r. powstały osiedla jako jednostki pomocnicze gminy Wrocław. Mają one głównie kompetencje opiniodawcze, z zakresu organizacji niewielkich wydarzeń i wycieczek, a od niedawna pewne kompetencje w zakresie funduszu osiedlowego. Frekwencja w wyborach do rad osiedli jednak jest niewielka, a jednym z powodów są małe kompetencje i mała widoczność struktur osiedlowych.
W 2025 r. pojawiły się pomysły zmniejszenia liczby osiedli z 48 do 37 w celu lepszego wykonywania zadań i reprezentacji mieszkańców.
Wrocławskie Forum Osiedlowe: Odpowiadając na te oczekiwania, z naszej, osiedlowej, strony staraliśmy się z kolei uniknąć tworzenia bytów-Behemotów ustalając progi ludnościowe na poziomie co najmniej 10 i co najwyżej 40 tysięcy osób. Dolna granica stricte wynika z oczekiwań magistratu. Górną przyjęliśmy jako potencjalnie najwyższą wartość, dla której możliwe będzie zachowanie charakteru lokalności oraz da możliwość radnym i Zarządom „ogarnięcia” spraw ze swojego terenu. Jest to też wielkość jednostki, która jeszcze nie rodzi ryzyka nadmiernego upartyjnienia samorządu osiedlowego. Pewne wyjątki się pojawiają – wynikają z uwarunkowań historycznych czy też morfologicznych. (…) W drugim scenariuszu Miasto uznaje, że dalsze rozmowy nie mają sensu i samo wprowadza podział na kilka-kilkanaście dzielnic – w wtedy cała idea osiedlowości i lokalności zostanie przemielona i pożarta przez kompletne upartyjnienie nowych bytów.
Uważamy, że nie można tej struktury wykorzystać w ten sposób, gdyż nadal są zbyt małe, by efektywnie realizować zadania.
Z drugiej strony, przymusowe łączenie osiedli budzi uzasadnione wątpliwości pod względem lokalności. Osiedla należy zachować jako lokalne struktury, oparte o więzi sąsiedzkie.
Nie można się zgodzić z tym, że dzielnice będą “upartyjnione”. Nadal bowiem będą jednostkami lokalnymi, gdzie istotna jest wola mieszkańców. Partie nie mają nawet struktur, które mogłyby efektywnie je przejąć. Do tego osiedla również będą nadal funkcjonować, zapewniając lokalny wpływ.
Dzielnice dla Wrocławia
Uważamy, że należałoby we Wrocławiu przewidzieć dwuszczeblowy samorząd jednostek pomocniczych, co umożliwia ustawa o samorządzie gminnym, a zostało wdrożone np. w Warszawie.
Art. 35 ustawy o samorządzie gminnym 2. Statut może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej.
Osiedla byłyby jednostkami niższego rzędu i mogłoby być ich nawet 60 lub więcej. Mogłyby posiadać jedynie jeden organ, czyli zarząd (liczący od 2 do 5 osób, zależnie od wielkości osiedla), a drugim organem byłoby ogólne zebranie mieszkańców, co umożliwiłoby niepowoływanie rady.
Art. 37 ustawy o samorządzie gminnym 4. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie wybiera zarząd osiedla; art. 36 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 36 ustawy o samorządzie gminnym 2. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.
Zarządy osiedli mogłyby zwracać uwagę na sprawy, którymi dzielnica się nie zajęła, opiniować uchwały szczebla dzielnicowego i miejskiego, doradzać w sprawach lokalnych i walczyć o interesy społeczności.
Wyższym szczeblem mogłaby być dzielnica z radą i zarządem dzielnicy. Ramieniem wykonawczym powinien być osobny wydział dla dzielnicy. Wydział powinien mieć siedzibę na terenie danej dzielnicy i na podstawie pełnomocnictw prezydenta miasta podlegać zarządowi dzielnicy.
Jednostki pomocnicze mają ograniczoną, ale jednak podmiotowośc publicznoprawną, co zostało uznane w orzecznictwie.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 17 października 2022 r. III SA/Gl 520/22 [jednostki pomocnicze] Są wtopionymi w strukturę gminy jednostkami podziału terytorialnego. Zadania i kompetencje, jakie wykonują, pochodzą od gminy. Społeczności zamieszkałe na ich obszarze pozbawione są podmiotowości prywatnoprawnej. Nie oznacza to jednak, że nie można mówić o ograniczonej podmiotowości publicznoprawnej jednostek pomocniczych. Zakres tej podmiotowości określa gmina, stanowiąc o zakresie zadań i kompetencjach zdekoncentrowanych na rzecz jednostek pomocniczych, które, jeśli zostaną powołane, mają własną, ustawowo określoną organizację. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.
Czytaj też: Polityka rowerowa w polskich miastach. Jest potrzebna, ale kuleje
Ile dzielnic dla Wrocławia?
5 dzielnic, zwłaszcza tak dużych jak poprzednio, nie będzie spełniać roli decentralizacyjnej, stąd nie ma powrotu do wcześniejszego. Należy wypośrodkować między potrzebą decentralizacji i dekoncentracji a potrzebą. Uważamy, że nie więcej niż 12 dzielnic.
Zaproponowaliśmy 11 dzielnic, z których każda byłaby zdolna do wykonywania zadań publicznych we własnym zakresie. Wzięte pod uwagę zostały kwestie ludności, powierzchni, tradycji.
Dzielnice a kompetencje i Zielony Ład
Kluczowe dla powodzenia Zielonego Ładu są kompetencje, które będą przekazane. Istotny jest osobny budżet, zarządzany.
Nie da się prekazać transportu publicznego, gdyż powinien być koordynowany centralnie. Mogą jednak być znacznie silniejszym graczem, gdy chodzi o korektę tras i rozkładów jazdy. Warto natomiast w dziedzinie polityki rowerowej, polityki parkingowej i polityki pieszej, w tym zarządzanie lokalnymi ulicami.
Dzielnice powinny otrzymać kompetencje również z innych, nietransportowych dziedzin Europejskiego Zielonego Ładu, jak np. zarządzanie lokalną zielenią czy nasadzenia drzew oraz wspieranie strategii adaptacji do zmian klimatu. Dzielnice istotną rolę powinny odgrywać m.in. w kulturze, edukacji czy sprawach społecznych.
Czytaj też: Jakub Nowotarski: Europejski Zielony Ład w transporcie to mocne stawianie na transport publiczny
Dzielnice Warszawy
Wzorem dla działań wrocławskich powinny być dzielnice warszawskie, które są realnie drugim szczeblem samorządu terytorialnego na terenie stolicy. Dzielnice te mają obowiązkowy zakres zadań, określony ustawą, a także uchwałą Rady m.st. Warszawy.
Dzielnice tworzą też dzielnicowe załączniki do budżetu Warszawy. Środki finansowe przeznaczone do dyspozycji dzielnict nie mogą być mniejsze niż planowane w budżecie m.st. Warszawy dochody stanowiące całość wpływów z podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych, podatku rolnego i podatku leśnego, opłat lokalnych, a także 70 proc. dochodów z majątku dawnych gmin warszawskich.
Organem stanowiącym i kontrolnym dzielnicy jest rada dzielnicy, a organem wykonawczym – zarząd dzielnicy. Wybory do rad dzielnic przeprowadza się łącznie z wyborami do Rady m.st. Warszawy czyli podczas wyborów samorządowych.
Rada dzielnicy wybiera zarząd dzielnicy w liczbie od 3 do 5 osób. W skład zarządu dzielnicy wchodzi burmistrz dzielnicy, jego zastępca lub zastępcy oraz pozostali członkowie zarządu.
Ustawa o ustroju miasta stołecznego Warszawy, art. 11 1. Dzielnica działa na podstawie statutu dzielnicy nadanego przez Radę m.st. Warszawy i innych uchwał Rady m.st. Warszawy przekazujących dzielnicy zadania i kompetencje gminne i powiatowe, zadania zlecone gminie z zakresu administracji rządowej oraz zadania realizowane na podstawie porozumień zawartych pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.
2. Do zakresu działania dzielnicy należą sprawy lokalne, a w szczególności:
1) utrzymywanie i eksploatacja gminnych zasobów lokalowych;
2) utrzymywanie placówek oświaty i wychowania, kultury, pomocy społecznej, rekreacji, sportu i turystyki, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m.st. Warszawy;
3) zadania związane z ochroną zdrowia, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m.st. Warszawy;
4) utrzymanie zieleni i dróg o charakterze lokalnym, w zakresie określonym przez statut miasta i inne uchwały Rady m.st. Warszawy;
5) utrzymywanie i eksploatacja dzielnicowych obiektów administracyjnych;
6) sprawowanie nadzoru nad jednostkami niższego rzędu utworzonymi na jej obszarze;
7) podejmowanie we własnym zakresie działań na rzecz zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców dzielnicy.
Dzielnice w Niemczech
Wzorem mogą być dzielnice miast niemieckich. Np. w Berlinie dzielnice powołano już w 1920 r. i posiadają własne rady, urzędy i burmistrzów. Aktualnie dzielnic jest 12, do 2000 r. było ich 23.
Berlińskie dzielnice mogą prowadzić własną politykę zrównoważonego rozwoju, zgodną z Europejskim Zielonym Ładem.
Urząd dzielnicy Mitte w Berlinie angażuje się w realizację celów Agendy 2030 i przez przyjęcie modelowej deklaracji dla gmin oficjalnie sygnalizuje chęć wdrożenia konkretnych działań. Biuro Koordynacji Polityki Rozwoju Komunalnego (KEP) przyjęło za cel stworzenie długoterminowych struktur zapewniających zrównoważony rozwój społeczny, ekologiczny i gospodarczy w dzielnicy. Poprzez oferty edukacyjne, spotkania sieciujące, pracę ciał społecznych, finansowanie, udział w życiu politycznym, wytyczne i standardy wzmacniamy globalne powiązania, wdrażamy uczciwe kryteria zamówień publicznych, wspieramy organizacje społeczeństwa obywatelskiego, wzmacniamy partnerstwa miast i jednoczymy mieszkańców dzielnicy Mitte.
Dzielnice administracyjne powołano również m.in. w Hamburgu, Kolonii czy Monachium.
Czytaj też: Rowery elektryczne będą mogły być dofinansowane z nowego funduszu. To wzmocni Zielony Ład
Historyczne propozycje dzielnic dla Wrocławia
W 2009 r. propozycje powołania dzielnic we Wrocławiu zgłaszał radny Szymon Hotała.
Szymon Hotała Rodzi się zatem pytanie, jak przedstawiciele partii widzą możliwość sprawnej, realnej współpracy 47 podmiotów z prezydentem i Radą Miasta przy tworzeniu planu inwestycyjnego i budżetu, w wypadku, gdy te podmioty będą wyposażone w silne, wyłączne kompetencje, np. co do ustalania koniecznych remontów infrastruktury na osiedlu. Nie ulega wątpliwości, że doprowadziłoby to do paraliżu tworzenia budżetu. Sama konieczność przygotowania 47 załączników osiedlowych pochłonęłaby większość czasu przeznaczonego na przygotowanie całego planu finansowego. Ponadto wraz ze wzrostem liczby zadań jednostek pomocniczych konieczne jest wprowadzenie diet dla radnych, zdecydowanie wyższych niż obecne, co przy blisko 800 (sic!) działaczach w skali miasta spowoduje kilkumilionowy wzrost rocznych wydatków budżetowych. (…) Ratusz powinien być skoncentrowany wyłącznie na zadaniach strategicznych w skali miasta, decyzje dotyczące dzielnic i osiedli powinny zapadać jak najbliżej mieszkańców. Należy jednak zadbać, by te uprawnienia były możliwe do realizacji. Taką nadzieję daje utworzenie we Wrocławiu od 15 do 20 dzielnic, które byłyby realnym do „obsłużenia” partnerem ratusza.
W dyskusji była mowa też o 11 lub 17 dzielnicach. Wniosek ten jednak nie został uwzględniony, a magistrat nie podjął prac nad utworzeniem dzielnic.
Zmiany przepisów wyborczych
Istotna byłaby zmiana, która umożliwiłaby dzielnicom innych miast organizowanie wyborów w ramach ogólnokrajowych wyborów samorządowych, wzorem Warszawy tak, by nie organizować osobnych wyborów z niewielką frekwencją.
Dzisiaj obowiązuje kuriozalny przepis, który wręcz zakazuje wyborów do rad osiedli i dzielnic w tym samym dniu co wybory samorządowe lub parlamentarne, przepis ten zresztą nigdy nie został odpowiednio uzasadniony w Sejmie. Ma to fatalne znaczenie dla frekwencji i pierwszym etapem powinno być wykreślenie tego niezrozumiałego przepisu.
Art. 35a ustawy o samorządzie gminnym 1. Wyborów do organów jednostek pomocniczych gminy oraz wyborów do organów jednostek niższego rzędu nie zarządza się na dzień, na który zarządzone zostały wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wybory do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego lub wybory wójtów. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy wyborów do rad dzielnic m.st. Warszawy. 3. Przepis ust. 1 nie dotyczy zarządzenia wyborów do organów jednostek pomocniczych gminy lub wyborów do organów jednostek niższego rzędu na dzień, na który zarządzone zostały wybory uzupełniające do Senatu, przedterminowe, uzupełniające lub ponowne wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego lub wybory do nowego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, a także przedterminowe lub ponowne wybory wójta.
W przyszłości ustawa powinna zezwolić na przejmowanie przez miasta odpowiednio ustroju warszawskiego, na zasadach dobrowolności.
Czytaj też: Urealnić stawki mandatów za parkowanie. Ministerstwo zapowiada pozytywne zmiany!
Załącznik: Kompetencje dzielnic warszawskich
Uchwała nr XLVI/1422/2008 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie przekazania dzielnicom m.st. Warszawy do wykonywania niektórych zadań i kompetencji m.st. Warszawy
(wyciąg)
Rozdział 2
Zadania i kompetencje
przekazane do wykonywania dzielnicom
§ 5. W zakresie inwestycji przekazuje się dzielnicom do wykonywania następujące zadania i kompetencje:
1) przygotowywanie propozycji wieloletnich programów inwestycyjnych i rocznych planów inwestycyjnych, dotyczących dzielnicy, i przekazywanie ich Prezydentowi m.st. Warszawy;
2) prowadzenie spraw związanych z przygotowywaniem i realizacją inwestycji określonych w załącznikach dzielnicowych do uchwały budżetowej m.st. Warszawy i w wieloletnim programie inwestycyjnym m.st. Warszawy, w tym w szczególności:
a) wybór wykonawców usług, dostaw i robót budowlanych,
b) zapewnianie sporządzenia dokumentacji projektowej,
c) zapewnianie uzyskania prawa do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane,
d) zapewnianie uzyskania niezbędnych decyzji administracyjnych,
e) zapewnianie wykonania usług, dostaw i robót budowlanych oraz nadzór nad ich wykonywaniem,
f) zapewnianie odbioru usług, dostaw i robót budowlanych,
g) prowadzenie obsługi finansowej,
h) sporządzanie sprawozdań;
3) rozliczanie rzeczowo-finansowe zrealizowanych inwestycji..
§ 8. 1. W zakresie następujących jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy nie posiadających osobowości prawnej, położonych na obszarze właściwej dzielnicy i niezaliczonych uchwałą Rady m.st. Warszawy do jednostek o znaczeniu ponaddzielnicowym: placówek oświaty i wychowania, żłobków, jednostek organizacyjnych, których działalność statutowa dotyczy obsługi finansowej w zakresie oświaty, jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz ośrodków sportu i rekreacji przekazuje się dzielnicom do wykonywania zadania i kompetencje polegające na:
1) prowadzeniu tych jednostek, za wyjątkiem ich tworzenia, likwidacji, reorganizacji w rozumieniu art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h ustawy o samorządzie gminnym oraz wyposażania ich w majątek;
2) nadzorze nad tymi jednostkami, a w szczególności:
a) zatwierdzaniu planów rzeczowo-finansowych oraz rocznych sprawozdań z ich działalności,
b) rozpatrywaniu i załatwianiu skarg i wniosków dotyczących działalności tych jednostek,
c) występowaniu z wnioskami w sprawie zmian w zakresie planów budżetowych tych jednostek.
§ 9. W zakresie zieleni przekazuje się dzielnicom do wykonywania zadania i kompetencje w zakresie utrzymywania, ochrony i eksploatacji zieleni oraz terenów zieleni położonych na obszarze dzielnicy, a stanowiących własność m.st. Warszawy i nieprzekazanych w zarząd innym podmiotom, w tym ich pielęgnację oraz utrzymywanie czystości.
§ 11. W zakresie jednostek niższego rzędu, utworzonych na obszarze właściwej dzielnicy, przekazuje się dzielnicom do wykonywania następujące zadania i kompetencje:
1) tworzenie, łączenie, podział i likwidacja jednostek niższego rzędu, utworzonych na obszarze właściwej dzielnicy, na zasadach i w trybie określonych w statucie właściwej dzielnicy;
2) określanie organizacji i zakresu działania jednostek niższego rzędu, utworzonych na obszarze właściwej dzielnicy, na zasadach i w trybie określonych w statucie właściwej dzielnicy;
3) sprawowanie nadzoru nad jednostkami niższego rzędu, na zasadach i w trybie określonych w statucie właściwej dzielnicy;
4) obsługa administracyjna i zapewnianie warunków techniczno-materialnych pracy komisji lub innych jednostek wyborczych oraz wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów do organów jednostek niższego rzędu, utworzonych na obszarze właściwej dzielnicy.
Czytaj też: Dokąd zmierza transport? Badania ruchu a zielony ład [DEBATA]
§ 14. W zakresie ochrony środowiska przekazuje się dzielnicom do wykonywania następujące zadania i kompetencje:
1) opiniowanie programu ochrony środowiska m.st. Warszawy w zakresie dotyczącym dzielnicy;
2) udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie znajdujących się w posiadaniu organów dzielnicy lub które są przeznaczone dla organów dzielnicy;
3) prowadzenie okresowych badań jakości gleby i ziemi na obszarze dzielnicy;
4) opiniowanie mapy akustycznej m.st. Warszawy w zakresie dotyczącym dzielnicy;
5) przyjmowanie od osób fizycznych, nie będących przedsiębiorcami, i przedkładanie Prezydentowi m.st. Warszawy informacji uproszczonych o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, dla celów sporządzania informacji tego rodzaju, dotyczącej m.st. Warszawy;
6) przyjmowanie zawiadomień o wystąpieniu awarii na obszarze dzielnicy oraz wprowadzanie obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych w celu prowadzenia akcji na rzecz ochrony życia i zdrowia ludzi oraz środowiska przed skutkami awarii;
7) występowanie z roszczeniami określonymi w art. 323 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958 i Nr 171, poz. 1056) w razie zagrożenia lub naruszenia środowiska na obszarze dzielnicy jako dobra wspólnego lub występowanie z wnioskami do Prezydenta m.st. Warszawy w sprawie takich roszczeń;
8) przyjmowanie powiadomień o odkryciu kopalnych szczątków roślin lub zwierząt na obszarze dzielnicy oraz przekazywanie ich właściwym organom;
9) zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom przebywającym na obszarze dzielnicy oraz ich wyłapywanie, w tym podawanie do publicznej wiadomości informacji o wyłapywaniu zwierząt, na zasadach określonych w uchwale Rady m.st. Warszawy;
10) zapewnianie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części z obszaru dzielnicy oraz współpraca z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie;
11) znakowanie obszarów dotkniętych lub zagrożonych chorobą zakaźną zwierząt;
12) występowanie z wnioskami o wyrażenie zgody na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne gruntów określonych w art. 7 ust. 2 pkt 1-5 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.1);
13) wydawanie opinii w sprawie nakładania obowiązku zdjęcia oraz wykorzystania na cele poprawy wartości użytkowej gruntów próchniczej warstwy gleby z gruntów rolnych klas I, II, IIIa, IIIb, III, IVa i IV oraz z torfowisk, w przypadkach określonych w art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych;
14) zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji stacji zlewnych na obszarze dzielnicy, w przypadkach określonych w art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 i Nr 180, poz. 1495 oraz z 2006 r. Nr 144, poz. 1042);
15) zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji szaletów publicznych na obszarze dzielnicy;
16) zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku;
17) udostępnianie informacji o znajdujących się na obszarze dzielnicy punktach zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
18) prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych, określonej w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w ramach ogólnej ewidencji tego rodzaju, dotyczącej m.st. Warszawy;
19) prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków, określonej w art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w ramach ogólnej ewidencji tego rodzaju, dotyczącej m.st. Warszawy;
20) podawanie do publicznej wiadomości, jakie wymagania powinni spełniać przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie:
a) odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,
b) opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych,
c) ochrony przed bezdomnymi zwierzętami,
d) prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części;
21) przyjmowanie od wytwórców odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej, położonych na obszarze dzielnicy, informacji o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi;
22) przyjmowanie od osób fizycznych, niebędacych przedsiębiorcami, informacji o inwentaryzacji zastosowanych wyrobów zawierających azbest;
23) sporządzanie i przekazywanie Prezydentowi m.st. Warszawy informacji za rok ubiegły, dotyczących danych określonych w art. 43 ust. 3b ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.2), w celu przedłożenia tych informacji, dotyczących m.st. Warszawy, właściwym organom;
24) przyjmowanie od wykonawców prac geologicznych zgłoszeń zamiaru przystąpienia do wykonywania robót geologicznych na obszarze dzielnicy, o których mowa w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.3);
25) sprawowanie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie zadań i kompetencji przekazanych do wykonywania dzielnicom, a także upoważnianie do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników urzędu dzielnicy lub funkcjonariuszy straży gminnych;
26) występowanie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań, jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzone naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić;
27) występowanie w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.
§ 15. W zakresie dróg publicznych przekazuje się dzielnicom do wykonywania następujące zadania i kompetencje:
1) wykonywanie następujących obowiązków zarządcy dróg gminnych, położonych na obszarze dzielnicy:
a) sporządzanie i okresowe weryfikowanie projektów planów rozwoju sieci drogowej tych dróg oraz bieżące informowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
b) opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich,
c) pełnienie funkcji inwestora,
d) zawieranie umów określających szczegółowe warunki budowy lub przebudowy dróg, spowodowane inwestycją niedrogową,
e) utrzymanie nawierzchni dróg, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogami,
f) przygotowanie infrastruktury drogowej dla potrzeb obronnych oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju,
g) ustalanie kosztów przystosowania odcinków dróg do przejazdu pojazdów nienormatywnych, w przypadkach określonych w art. 41 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz. 1381 oraz z 2008 r. Nr 54, poz. 326),
h) prowadzenie ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz udostępnianie ich na żądanie uprawnionym organom;
i) sporządzanie informacji o drogach publicznych oraz przekazywanie ich Prezydentowi m.st. Warszawy, w celu przekazania Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad,
j) wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających,
k) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników,
l) przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg,
m) wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia,
n) dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego,
o) nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe dróg publicznych i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego prawa do tych nieruchomości,
p) nabywanie nieruchomości innych niż wymienione w lit. o na potrzeby zarządzania drogami i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do nich prawa;
2) sprawowanie nieodpłatnego trwałego zarządu gruntami w pasie drogowym dróg gminnych, położonych na obszarze dzielnicy, oddawanie tych gruntów w najem, dzierżawę albo użyczanie ich, w drodze umów, na cele związane z potrzebami obsługi użytkowników ruchu;
3) występowanie z wnioskami o dokonanie podziału lub scalenia i podziału nieruchomości przeznaczonych pod pas drogowy drogi gminnej, położonej na obszarze dzielnicy;
4) przedkładanie Prezydentowi m.st. Warszawy planów stref płatnego parkowania na obszarze dzielnicy, celem wystąpienia przez Prezydenta m.st. Warszawy z wnioskiem w sprawie ustalenia stref płatnego parkowania, dotyczącym m.st. Warszawy.
§ 16. W zakresie dróg wewnętrznych przekazuje się dzielnicom do wykonywania zadania i kompetencje w zakresie budowy, przebudowy, remontów, utrzymania, ochrony i oznakowania dróg wewnętrznych, położonych na obszarze dzielnicy, a stanowiących własność m.st. Warszawy i nieprzekazanych w zarząd innym podmiotom, oraz zarządzanie tymi drogami.
§ 17. W zakresie architektury i budownictwa oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego przekazuje się dzielnicom zadania i kompetencje polegające na przyjmowaniu podań podlegających rozpatrzeniu w trybie postępowania administracyjnego w sprawach z zakresu architektury i budownictwa oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego, przekazywanie ich zgodnie z właściwością.
§ 27. Przekazuje się dzielnicom do wykonywania zadania i kompetencje wynikające z ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.1) oraz ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
(Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 i Nr 171, poz. 1056), dotyczące współpracy z organizacjami pozarządowymi, podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a także z podmiotami wymienionymi w art. 25 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, działającymi na obszarze dzielnicy, oraz wspierania i powierzania tym organizacjom oraz podmiotom realizacji zadań publicznych o charakterze dzielnicowym, dotyczących zadań i kompetencji wykonywanych przez dzielnicę, w tym zlecania zadań z zakresu pomocy społecznej, a w szczególności:
1) ogłaszanie otwartych konkursów ofert;
2) przyjmowanie ofert realizacji zadań;
3) powoływanie zespołów do spraw opiniowania ofert;
4) wybór ofert;
5) zawieranie umów na realizację zadań;
6) dokonywanie kontroli oraz oceny realizacji zadań.
Czytaj też: Wyniki badań ruchu a zielony ład. Jaka jest przyszłość wrocławskiego transportu?
